Trong quản lý hành chính nhà nước (QLCHNN) nói chung và QLCHNN ở cơ sở nói riêng, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được xác định là nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật sẽ xây dựng ý thức pháp luật, văn hoá pháp lý của người dân, từ đó góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội.

Phường Nguyễn Thị Minh Khai nằm ở phía Bắc của thành phố Bắc Kạn với dân số 5.495 người. Đa số người dân đều có ý thức tuân thủ và chấp hành tốt pháp luật. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một số người dân vẫn còn có hành vi vi phạm pháp luật như đánh bạc, vi phạm pháp luật giao thông, vi phạm pháp luật về trật tự quản lý đô thị… Nhận thức tầm quan trọng của hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) phường đã lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, củng cố, hoàn thiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn về hình thức lẫn nội dung và đã đạt được những kết quả tích cực như:

Công tác kiện toàn lực lượng làm công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật luôn được quan tâm. Hiện nay, trên địa bàn phường có 17 tổ hòa giải với 92 hòa giải viên và đã công nhận 21 tuyên truyền viên pháp luật. Hằng năm, UBND phường đều tiến hành rà soát, củng cố, kiện toàn Tổ hòa giải và đội ngũ hòa giải viên, tiến hành bầu bổ sung, thay thế hòa giải viên đối với những Tổ hòa giải còn thiếu hòa giải viên hoặc có hòa giải viên hoạt động mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao, luôn bảo đảm các Tổ hòa giải đủ số lượng, thành phần, tiêu chuẩn, đáp ứng nhu cầu của công tác hòa giải ở cơ sở.

Dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy phường và Phòng Tư pháp thành phố, UBND phường tích cực triển khai thực hiện các Chương trình, Đề án tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật như: Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2017-2021 ban hành kèm theo Quyết định số 705/QĐ-TTg ngày 25/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ, Kế hoạch “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2019-2021” trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn (Văn bản số 565/UBND-KH ngày 07/10/2019 của Uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn)…. Vì vậy nhận thức của một bộ phận cán bộ và người dân trong phường về pháp luật đã có những chuyển biến tích cực.

Về hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, chính quyền phường sử dụng ngày càng đa dạng và hài hòa với từng nội dung cụ thể. Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, UBND phường đã chủ động lựa chọn các hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật hạn chế tập trung đông người. Năm 2021, UBND phường đã thực hiện 21 lượt phát thanh trên hệ thống loa truyền thanh, đẩy mạnh công tác tuyên truyền cổ động trực quan như: xe cổ động, băng rôn, pano, áp phích tại trụ sở Uỷ ban nhân dân và nhà văn hóa các tổ dân phố, khu đông dân cư trên địa bàn. Tuy nhiên, tại những thời điểm xét thấy tình hình dịch bệnh tương đối ổn định và trong trường hợp thực sự cần thiết, năm 2022, Phường đã tổ chức thành công 01 buổi tuyên truyền pháp luật trực tiếp tại hội trường UBND với hơn 120 người tham gia; phối hợp với Sở Tư pháp tỉnh Bắc Kạn mở lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ, công chức và đội ngũ làm công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa bàn trọng điểm, với số lượng 80 học viên. Hàng năm dưới sự hướng dẫn của cấp trên, phường đã tổ chức Ngày Pháp luật để truyền thông đến các đối tượng trên địa bàn về tầm quan trọng cũng như những văn bản pháp luật quan trọng của Nhà nước.

Về nội dung, công chức tư pháp của phường thường xuyên tham mưu kịp thời cho UBND kế hoạch tuyên truyền, phổ biến các văn bản mới ban hành, ưu tiên đối với những nội dung đang tác động trực tiếp đến đời sống của người dân như: Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Luật Thi hành án hình sự, Luật đầu tư công, Luật chăn nuôi, Luật Trồng trọt, Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ…      

Việc quản lý, khai thác Tủ sách pháp luật được triển khai thực hiện theo đúng Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg ngày 13/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Uỷ ban nhân dân phường đã ban hành nội quy, quy chế quản lý Tủ sách pháp luật và phân công cho công chức tư pháp phụ trách. Hiện nay, địa phương có 10 Tủ sách pháp luật được đặt tại nhà văn hóa của các tổ trên địa bàn phường với tổng cộng hơn 800 đầu sách các loại. Thường xuyên bổ sung, thay thế các đầu sách, các tài liệu phục vụ công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật để đảm bảo tính cập nhật và kịp thời của văn bản pháp luật mới.

Bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn phường Nguyễn Thị Minh Khai vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: nhiều văn bản pháp luật mới ban hành đã có hiệu lực thực thi nhưng chưa được tuyên truyền, phổ biến kịp thời đến cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân; việc xây dựng kịch bản tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật còn rập khuôn, chậm đổi mới, thiếu sáng tạo nên chưa thu hút được sự quan tâm sâu sắc từ người dân; một số hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật sử dụng chưa thật sự nhuần nhuyễn, việc lựa chọn hình thức còn thiếu cân nhắc đến mức độ hài hòa với nội dung; một số Chương trình, Đề án tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật còn triển khai thực hiện mang nặng tính hình thức nhằm hoàn thiện báo cáo. Những tồn tại kể trên xuất phát từ cả nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan: về chủ quan là do một số báo cáo viên, tuyên truyền viên còn hạn chế về năng lực, trình độ chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn, hoạt động không chuyên trách và họ chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật…về khách quan, do hệ thống văn bản quy phạm pháp luật còn cồng kềnh, liên tục được cập nhật mới, sửa đổi, bổ sung nên việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục đến các đối tượng còn chậm trễ và chưa thật sự đầy đủ. Mặt khác, kinh phí phân bổ cho công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật còn hạn hẹp nên ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng hoạt động được triển khai… Để tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn phường Nguyễn Thị Minh Khai cần:

Thứ nhất, tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng ủy, sự chỉ đạo UBND, hoạt động phối hợp của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.

Thứ hai, tiếp tục đa dạng hóa hình thức, phương pháp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, như trên các phương tiện thông tin đại chúng, loa truyền thanh cơ sở, thông qua hoạt động hòa giải ở cơ sở, thông qua tổ chức hội nghị mà bằng những cách thức như tọa đàm, buổi nói chuyện, hoạt cảnh tình huống.… Lồng ghép việc phổ biến, giáo dục pháp luật tại các buổi sinh hoạt cộng đồng…

Thứ ba, đổi mới nội dung tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật theo hướng không chỉ đáp ứng nhu cầu kiến thức cơ bản về pháp luật, mà còn phải thiết thực, đáp ứng yêu cầu thực tiễn để một mặt nâng cao trình độ nhận thức cho các đối tượng, mặt khác giúp họ có khả năng vận dụng sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống.

Thứ tư, xây dựng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền, hòa giải viên luật vững mạnh cả về số lượng và chất lượng, có phẩm chất chính trị tốt, trình độ chuyên môn vững vàng, có kỹ năng truyền đạt, am hiểu pháp luật và kiến thức xã hội để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thứ năm, tổ chức biên soạn, đăng tải, cung cấp kịp thời thông tin, tài liệu pháp luật liên quan trên Trang thông tin điện tử của địa phương, chú trọng phát huy vai trò của mạng xã hội trong việc tham gia tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân./.

ThS Triệu Văn Vấn

Giảng viên, Khoa Nhà nước và pháp luật