Trong những năm gần đây, chương trình xây dựng nông thôn mới đã và đang làm thay đổi diện mạo nhiều vùng nông thôn trên cả nước. Để chương trình thực hiện có hiệu quả, cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chung sức, đồng lòng của người dân. Trong đó, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã đóng vai trò vô cùng quan trọng. Phát huy hiệu quả vai trò của đội ngũ này không chỉ góp phần quyết định đến chất lượng và tiến độ xây dựng nông thôn mới mà còn là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở.

Bắc Kạn là tỉnh miền núi vùng cao nằm ở phía Đông Bắc Bắc Bộ, địa hình chủ yếu là đồi núi, dân cư đa số là người dân tộc thiểu số (chiếm trên 80%) và phân bố không đồng đều, sản xuất chủ yếu là thuần nông, đời sống vật chất và tinh thần còn nhiều khó khăn. Thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền cùng với quyết tâm phát triển kinh tế - xã hội địa phương, Bắc Kạn luôn nỗ lực trong công cuộc xây dựng nông thôn mới và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Hiện nay, tỉnh có 29 xã đạt chuẩn nông thôn; 04 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 82 thôn đạt chuẩn nông thôn mới. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 19,57% năm 2019 xuống còn 17,02% năm 2021 (theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2016 - 2020); giảm từ 27,37% năm 2021 xuống còn 19,46% năm 2024 (theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025). Bộ mặt nông thôn trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn ngày càng thay đổi rõ nét, toàn diện: kết cấu hạ tầng điện, đường, trường, trạm được xây dựng đồng bộ; chất lượng y tế, giáo dục được thay đổi rõ nét, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế tăng nhanh, kinh tế - xã hội nông thôn từng bước phát triển khởi sắc; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên. Có được những kết quả trên là nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, tinh thần trách nhiệm, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công chức và sự hưởng ứng của đông đảo người dân. Trong đó, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại tỉnh Bắc Kạn đã thể hiện vai trò then chốt trong quá trình triển khai, thực hiện các nội dung của chương trình

Theo thống kê của Sở Nội vụ, toàn tỉnh Bắc Kạn hiện có 2.053 cán bộ, công chức cấp xã, trong đó, cán bộ là 1.057 người, công chức là 996 người. Về độ tuổi, dưới 45 tuổi: 548 người, chiếm 51,84%; từ 45 đến dưới 55 tuổi: 345 người, chiếm 32,64%; từ đủ 55 tuổi trở lên: 164 người, chiếm 15,52%. Về trình độ chuyên môn, trung cấp, cao đẳng: 123 người, chiếm 11,64%; đại học, sau đại học: 934 người, chiếm 88,36%. Về trình độ lý luận chính trị, sơ cấp, chưa qua đào tạo: 26 người, chiếm 2,46%; trung cấp: 983 người, chiếm 93%; cao cấp, cử nhân: 48 người, chiếm 4,54%. Với số lượng và cơ cấu như trên, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của tỉnh Bắc Kạn luôn được cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp quan tâm kiện toàn, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực và kỹ năng xử lý công việc, thể hiện vai trò quan trọng trong xây dựng nông thôn mới của tỉnh. Trước hết, cán bộ, công chức cấp xã đóng vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với người dân, giúp truyền đạt thông tin, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến từng hộ gia đình, từng thôn bản, đồng thời phản ánh nguyện vọng, khó khăn từ cơ sở lên cấp trên. Chính nhờ vai trò trung gian này, nhiều chính sách đã đi vào thực tiễn, phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế của từng địa phương; Trong việc xây dựng, triển khai thực hiện và giám sát các kế hoạch phát triển nông thôn mới, cán bộ, công chức cấp xã là lực lượng nòng cốt. Từ việc lập kế hoạch, điều phối nguồn lực đến việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân, tất cả đều đòi hỏi sự tham gia trực tiếp, sát sao của chính quyền cấp xã. Họ không chỉ là người tổ chức mà còn là người vận động, tuyên truyền và kết nối người dân tham gia các hoạt động xây dựng nông thôn mới; đội ngũ cán bộ cấp xã còn là những người khởi xướng, hướng dẫn và hỗ trợ người dân thực hiện các mô hình sản xuất kinh tế phù hợp với điều kiện địa phương. Họ là người giới thiệu kỹ thuật, mời chuyên gia, phối hợp tổ chức tập huấn, xây dựng mô hình điểm về phát triển nông nghiệp, nông thôn, du lịch cộng đồng hay xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp đặc sản của địa phương.

Mặc dù giữ vai trò rất quan trọng, song trong thực tế, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại Bắc Kạn vẫn còn đối mặt với nhiều hạn chế như: Trình độ quản lý, khả năng tổ chức triển khai, kỹ năng tuyên truyền, vận động còn chưa đồng đều; một số cán bộ chưa được đào tạo bài bản về xây dựng nông thôn mới, chưa nắm vững các quy trình, tiêu chí; tại một số địa phương, việc xây dựng nông thôn mới vẫn còn nặng hình thức, mang tính phong trào, thiếu chiều sâu; công tác huy động người dân tham gia chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến thiếu sự đồng thuận và khó khăn trong triển khai; việc phối hợp giữa các ban ngành cấp huyện, cấp tỉnh với xã trong triển khai các chương trình xây dựng nông thôn mới đôi khi chưa chặt chẽ.

Để phát huy tốt hơn nữa vai trò của đội ngũ cán bộ cấp xã trong xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Bắc Kạn hiện nay, cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Cấp ủy, chính quyền. Thực hiện tốt công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, công chức cấp xã là người đứng đầu theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Theo đó, xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết. Bên cạnh đó, Cấp ủy, chính quyền cần quán triệt đầy đủ, sâu sắc các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới và phát triển nông thôn đến toàn thể hệ thống chính trị ở cơ sở. Qua đó, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động giữa các cấp, ngành và người dân. Cần xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân trong triển khai nhiệm vụ; kịp thời biểu dương, nhân rộng những mô hình hay, cách làm sáng tạo, đồng thời xử lý nghiêm những biểu hiện buông lỏng lãnh đạo, thiếu trách nhiệm.

Thứ hai, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã: Cần tổ chức thường xuyên các lớp đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ. Nội dung đào tạo, bồi dưỡng cần sát với yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là các kỹ năng về quản lý dự án, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, giám sát và đánh giá kết quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Việc cập nhật kiến thức mới sẽ giúp cán bộ cấp xã đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh chuyển đổi số và phát triển bền vững nông thôn. Mặt khác, cán bộ xã cần được khuyến khích đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc. Các sáng kiến về tổ chức sản xuất, truyền thông cộng đồng, phát triển sản phẩm OCOP, du lịch nông thôn, bảo vệ môi trường… đều cần có sự dẫn dắt từ đội ngũ cán bộ xã để lan tỏa tới người dân.

Thứ ba, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và điều hành công việc là xu thế tất yếu trong thời đại số. Cán bộ, công chức cấp xã cần tăng cường sử dụng các phần mềm quản lý hành chính, hồ sơ điện tử, hệ thống báo cáo trực tuyến và các công cụ công nghệ phục vụ công việc nói chung và trong xây dựng nông thôn mới nói riêng. Việc này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết công việc, giảm thiểu các thủ tục hành chính rườm rà, đồng thời tăng cường tính minh bạch, chính xác và kịp thời trong công tác chỉ đạo, điều hành.

Thứ tư, thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát. Cần thiết lập và duy trì hệ thống kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới tại cấp xã, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng và hiệu quả. Cán bộ, công chức cấp xã cần chủ động và thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra, đánh giá tình hình triển khai thực tế tại cơ sở; kịp thời phát hiện những khó khăn, bất cập và đề xuất giải pháp tháo gỡ phù hợp. Công tác kiểm tra, giám sát hiệu quả không chỉ giúp nâng cao chất lượng chương trình mà còn tạo niềm tin trong nhân dân đối với đội ngũ cán bộ cơ sở, từ đó nâng cao mức độ hưởng ứng tham gia của người với các chương trình.

Chương trình xây dựng nông thôn mới là một nhiệm vụ chính trị - xã hội trọng tâm, có ý nghĩa lâu dài và toàn diện đối với phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn. Trong đó, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã giữ vai trò trung tâm trong tổ chức thực hiện. Việc phát huy tốt năng lực, trách nhiệm và tính sáng tạo của đội ngũ này sẽ là chìa khóa quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính bền vững của chương trình. Tin tưởng rằng, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và chung sức đồng lòng của toàn thể xã hội, công cuộc xây dựng nông thôn mới tại Bắc Kạn thời gian tới sẽ chuyển mình mạnh mẽ, tạo nên diện mạo mới, đời sống mới cho người dân miền núi./.

Tài liệu tham khảo

1. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn: Báo cáo số 283/BC-UBND, ngày 22/4/2021 về tình hình thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP, số 25/NQ-CP và tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2025 trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.

CN Nguyễn Thị Yến

Chuyên viên, Phòng QLĐT&NCKH